4 mei Vanochtend was er ruimte om herinneringen te delen rond WO II. Verhalen zijn verteld over de avondklok, verduisterde ramen, vliegtuigen die laag overvlogen, koekjes die gemaakt werden van bloembollen, huisdieren die gegeten werden en meer, veel meer. We hebben ook naar muziek geluisterd als ‘op het Leidseplein de lichtjes weer eens branden gaan’. Als afsluiting hebben we kaarsjes aangestoken voor onder andere het geleden verdriet, de moedige mensen en de slachtoffers. Stil staan bij deze herinneringen in de hoop dat dit niet weer zal gebeuren.
Een bekend Bijbelverhaal is de gelijkenis van de verloren zoon (Lucas 15:11-32). In dit verhaal keert de jongste zoon terug naar zijn vader. Hij heeft spijt en zijn vader is blij hem weer te zien. Ondanks alle zorgen en verdriet wordt er een groot feest gegeven om zijn terugkomst te vieren. Helaas hoor ik tijdens mijn werk regelmatig verhalen waar dit anders verloopt. Ik luitster ik naar wat er gebeurd is. Meestal hoor ik de kant van de ouder en soms die van het kind. Herinneringen worden opgehaald. Soms is het duidelijk waar het fout ging, soms helemaal niet. Heel af en toe komt er een verbitterde reactie, maar meestal is er veel verdriet en een groot gemis.
Beeld verloren zoon door Karel Gomes staat in de Bijbelse Tuin Hoofddorp
In een ruzie heeft eenieder zijn eigen verhaal met zijn eigen gevoel erbij. Het kan zijn dat er sprake is van sociaal onhandig gedrag. Meestal kunnen de mensen elkaar ‘niet verstaan’. Ze begrijpen elkaar niet en wordt er langs elkaar heen gecommuniceerd. Vaak wordt er ingevuld voor de ander. Dit werkt niet helpend, maar blokkeert. Het verdriet blijft onuitgesproken en er komt geen toenadering. Vaak is excuus maken of het gesprek aangaan te laat en komt het niet meer goed. Mensen kunnen zichzelf beschermen door te zeggen dat het zo beter is, maar dit is meestal om niet gekwetst te kunnen worden. Ik vraag altijd of ze het weer goed zouden willen hebben. Het antwoord is altijd ja. Diep in hun hart zouden ze dit graag willen, in de praktijk blijkt dit toch lastig. Andere familieleden spelen vaak een rol en hebben hier ook een mening in. Of is de angst om afgewezen te worden te groot. Of is er te veel gebeurd en te veel gezegd en de kloof te groot. Zo kan het gebeuren dat zelfs aan het eind van een leven er geen ontmoeting is. Er geen verzoening heeft plaatsgevonden en geen afscheid is geweest.
Ik heb vele dikke tranen gezien en veel verdrietige verhalen gehoord. Ja, inderdaad meestal van een kant. Ik geef geen oordeel, ik luister. Toch hoor ik vaak dat er een verlangen naar verzoening is, al is deze soms diep verstopt.
Mocht je in zo’n situatie zitten, probeer open te staan, probeer het gesprek aan te gaan. Lukt het niet zelf, probeer het via een mediator. Ik gun je verzoening en vrede in je hart.
Tijdens de TST-Romereis van 2017 schreef ik in de bijbehorende blog, dat ik moeite had met het ontsteken van elektrische kaarsjes. In veel kerken in Rome kun je geen echte kaarsjes aansteken. Het branden van kaarsjes kan schadelijk zijn voor het interieur van kerkgebouwen. Ik had op dat moment niet gedacht, dat er een moment zou komen, dat ik geraakt zou worden door het gebruik van elektrische kaarsjes.
In de zorginstellingen waar ik werk hebben we met Pasen ook een Paaswake gehouden. Net als in kerken wordt hier ook de nieuwe Paaskaars binnen gebracht en aangestoken. Echter is het licht doorgeven met echte kaarsjes niet verstandig. Ik heb gezocht naar een alternatief en kwam bij diner kaarsen met LED-lampjes uit. Voor het plaatje, heb ik ervoor gezorgd dat deze kaarsjes dezelfde afbeelding kregen als de grote Paaskaars. Bij het verdelen van het Licht kregen de kapelbezoekers zo toch hun kaarslicht, maar dan op een veilige manier. Bij het uitdelen heb ik mensen zien stralen door hun kaarslicht, net alsof ze door echt kaarslicht verlicht werden. Ook hier namen de mensen na afloop kun kaarsje mee. Een aantal bezoekers vertelde dat het kaarsje van vorig jaar nog stond, dat het ze kracht heeft gegeven.
Het is dan wel een kaarsje op batterijen, maar de intentie blijft hetzelfde. In tegenstelling tot het stukje in de blog van de TST-Romereis zeg ik nu, dat een elektrisch kaarsje zeker kan bijdragen aan de sfeer. De moeite die ik er mee had is in rook opgegaan.
Bijna twintig jaar woon ik in deze wijk. De meeste mensen zijn hierop zichzelf. Echte gesprekken zijn een uitzondering. Sinds een paar maanden heb ik een hond: Rhiannon en is er iets veranderd. Buiten lopend met Rhiannon gebeurt het regelmatig, dat iemand een gesprek met me aanknoopt. De nieuwsgierige blik van Rhiannon zorgt ervoor dat mensen geen drempel ervaren om een praatje aan te gaan. Meestal gaat de eerste vraag over mijn hond. Of ze geaaid mag worden, hou oud ze is of welk ras. Alsof het vanzelf gaat, volgt er een verhaal over een sleutelmoment uit zijn of haar leven. Ingrijpende gebeurtenissen als een sterfgeval, ernstige ziekte, scheiding, van alles is voorbijgekomen. Mensen zijn blij dat ze even hun verhaal kwijt kunnen. Samen zijn we een goed team als buurtpastor.
Tijdens een gesprek krijg ik opeens een brief in mijn handen. ‘Kijk, deze brief kreeg ik van mijn kleindochter’. Ze wijst me op de tekening erop. Haar kleindochter heeft een portret van mevrouw gemaakt naar aanleiding van een telefoongesprek. Ze heeft de verwoorde gevoelens uitgedrukt in een tekening en die spreekt boekdelen. Ze heeft haar oma in een streepjespak achter tralies geplaatst. Mevrouw schiet vol ‘dit is precies zoals ik me voel’. Ze vertelt verder over haar gevoel. Ze mag niet meer naar buiten, ze mist haar vrijheid. Ze mag niet zelf een blokje om, of even een boodschap halen. Haar kinderen en kleinkinderen heeft ze al weken niet van dichtbij gezien. Ze belt wel met ze en ze hebben beneden staan zwaaien, maar dat is anders. Dit soort gesprekken heb ik nu vaker. Er zijn de nodige mensen in een zorginstelling, die zich zo voelen. Niet iedereen is over één kam te scheren, er zijn er ook die het niet zo voelen, die zich erin berusten of die het niet beseffen. Toch komen de termen als ‘opgesloten zijn’, ‘gevangenschap’, ‘gestraft worden’ regelmatig voorbij. Ze hebben zelf geen zeggenschap meer over hun bewegingsvrijheid. Sommigen beseffen wel dat ze geen vrijheid meer hebben, maar zijn tien minuten later weer kwijt wat de reden was. De kleindochter heeft iets moois gedaan voor mevrouw, door haar emoties zo te kunnen verwerken in een tekening. Dit beeld zegt meer, dan ik kan verwoorden.
